आर्थिकन्यूज
एजेन्सी । भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले एक टेलिभिजन अन्तरवार्तामा गुजरातको हीराको सन्दर्भमा आफ्नो अनुभव साझा गर्दै भनेका थिए, ‘आज विश्वका १० मध्ये ८ वटा हिरा यस्ता छन् कि कसैले किन्न सक्दैनन्। यस्तो महगो हिरा कसरी बनाइन्छ त ? हामी ल्याबमा बनाइएको हरियो हीरा कसरी तयार हुन्छ त्यो थाहा पाउन लागौं ।
प्राप्त जानकारीका अनुसार हरियो हीरा उत्पादन गर्न प्रयोग भइरहेको प्रयोगशालामा कार्बनको बीजलाई माइक्रोवेभ च्याम्बरमा राखेर अत्यधिक दबाब र उच्च तापक्रममा विकसित गरी निकै छिटो तताएर ग्लोइङ प्लाज्मा बनाइन्छ । यस प्रक्रियामा, केही कणहरू बन्छन् । जुन हीरामा परिणत हुन्छन्। यसपछि हरियो हीरा काट्ने र पालिस गर्ने काम गरिन्छ र काट्नेसँगै यसको डिजाइन र रंग पनि प्राकृतिक हीराको जस्तै हुन्छ ।
भारत सरकारले हरियो हीरा वा प्रयोगशालामा उत्पादन गरिएको हीराको उत्पादनलाई बढावा दिन धेरै उपायहरू पनि गरेको छ। हरियो हीरा बनाउन आवश्यक प्रविधिको प्रवर्द्धन गर्नका लागि केन्द्र सरकारले पाँच वर्षका लागि भारतीय प्राविधिक संस्थान, अर्थात् मद्रासस्थित आइआइटी मद्रासलाई २४२.९६ करोड भारुको अनुसन्धान कोष पनि जारी गरेको छ। यो हरियो हीरा गहना उद्योगका साथै कम्प्युटर चिप्स, रक्षा, उपग्रह र ५जी नेटवर्कमा प्रयोग गरिन्छ।
भारतीय समाचार एजेन्सी पीटीआईका अनुसार हरियो हीराको उत्पादन बजारको दृष्टिकोणले पनि भारतका लागि फाइदाजनक छ। आर्थिक वर्ष २०२१/२२ मा विश्वव्यापी हरियो हीरा बजारमा भारतको हिस्सा लगभग २५.८ प्रतिशत थियो । हरियो हीरा आभूषण विज्ञहरूले सन् २०२५ सम्ममा यसको बजार ५० अर्ब अमेरिकी डलर पुग्ने अपेक्षा गरेका छन्। आर्थिक वर्ष २०३५ यसको मूल्य १५० बिलियन अमेरिकी डलर हुने अनुमात छ। भारतको दृष्टिकोणबाट, आर्थिक वर्ष २०२२/२३ मा काटिएको र पालिश गरिएको हीराको निर्यात आंकडा १४ अर्ब अमेरिकी डलर थियो । जबकि एक वर्ष अघि २०२१/२२ सम्ममा १३.५ अमेरिकी डलर थियो।
