छठ पर्वको आज महत्वपूर्ण दिन, के छ छठ पूजाको महत्व ?

काठमाडौं । छठ पर्वको आज तेस्रो महत्वपूर्ण दिन । यस महापर्वमा नुहाएर खाना खाएपछि साँझ अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ दिईन्छ । यस दिन भगवान सूर्य र छठीमैयाको विधिवत पूजा गरिन्छ । त्यसपछि साँझ अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिने चलन छ । यस दिन सूर्यको आराधना गर्नाले सन्तान प्राप्ति, सन्तानको रक्षा र सुख÷समृद्धि प्राप्त हुने जनविश्वास छ । 

छठ पर्वको तेस्रो दिनको पूजालाई सन्ध्या अर्घ्य पनि भनिन्छ । यो पूजा चैत्र वा कार्तिक महिनाको शुक्ल पक्षको षष्ठीतिथीमा गरिन्छ । यस दिन बिहानैदेखि अर्घ्यको तयारी सुरु हुन्छ । पूजाका लागि मानिसहरूले थेकुवा, चामलको लड्डू जस्ता प्रसाद बनाउँछन्। छठ पूजाका लागि बाँसको टोकरी लिइन्छ । जसमा पूजा अर्पण, फलफूल, फूल आदि राम्ररी सजाइन्छ। सुपमा नरिवल र पाँच प्रकारका फलफूल राखिन्छन् ।

सूर्यास्त हुनुभन्दा केही समयअघि मानिसहरू परिवारसहित खोलाको किनारमा रहेको छठघाटमा जान्छन्। छठघाट जाने बाटोमा महिलाहरूले पनि गीत गाउँछन् । यसपछि व्रत बस्ने महिलाले सूर्यदेवलाई मुख गरेर अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ दिई पाँच पटक परिक्रमा गर्ने गर्छन् । अर्घ्य दिँदा सूर्यदेवलाई दूध र जल चढाइन्छ । त्यसपछि मानिसहरू सबै सामान लिएर घर आउँछन्। घाटबाट फर्किएपछि राती छठ माताको गीत गाइन्छ ।

छठ पूजाको तेस्रो दिन अर्थात आज साँझ अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिइनेछ । हिन्दू पात्रो अनुसार कात्तिक २२ गते बिहान ६ः४२ मिनेटमा सूर्योदय हुनेछ । जब सूर्यास्त साँझ ५ः४८ बजे हुनेछ । यस दिन नदी वा पोखरीमा उभिएर सूर्यलाई अर्घ्य दिईन्छ ।

पौराणिक मान्यता अनुसार सूर्य साँझ आफ्नी पत्नी प्रत्युषासँग बस्छन् । त्यसैले छठ पूजामा सूर्यको अन्तिम किरण प्रत्युषालाई साँझ अर्घ्य दिएर पूजा गरिन्छ । अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ दिँदा धेरै समस्याबाट मुक्ति मिल्ने ज्योतिषीहरुको भनाइ छ । यसबाहेक स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित धेरै समस्याहरू पनि समाधान हुन्छन्।

किंवदन्ती अनुसार राजा प्रियवदको कुनै सन्तान थिएन ।  त्यसपछि महर्षि कश्यपले पुत्रेष्टि यज्ञ गरे र यज्ञको लागि तयार गरिएको खीर आफ्नी पत्नी मालिनीलाई दिए। यसैको असरले उनीहरुले छोरालाई जन्म दिए तर मृत जन्मिएपछि प्रियवदाले छोरालाई श्मशानमा लगे र छोराबाट विछोड भएर प्राण त्याग गर्न थाले । त्यही समयमा ब्रह्माजीकी मानसिक छोरी देवसेना प्रकट भइन् र भनिन् । म ब्रह्माण्डको मूल प्रकृतिको छैटौं भागबाट जन्मिएको हुनाले मलाई षष्ठी भनिन्छ।  राजाले मलाई पुजा गर्नुस् र मानिसहरूलाई पनि पुजा गर्न प्रेरित गर्नुस्, राजाले पुत्र प्राप्तिको कामना गर्दै षष्ठीमा व्रत बसेर पुत्र प्राप्त गरे । यो पूजा कार्तिक शुक्ल षष्ठीमा गरिन्छ ।