आर्थिकन्यूज
डा. केदार कार्की
पोल्ट्री बजारमा विभिन्न किसिमका एन्टिबायोटिकको प्रयोग ह्वात्तै बढेको छ । ब्रोइलर कुखुरालाई तौल बढाउन र अण्डा बढी उत्पादन गर्न एन्टिबायोटिक सप्लिमेन्ट दिइँदै आएको छ । यसले अण्डा र कुखुरा खाने मानिसलाई पनि असर गर्छ। सामाजिक सञ्जालमा यस्ता समाचार आउने गरेका छन् ।
सामाजिक सञ्जाल र अन्य माध्यमबाट आउने समाचारले कुखुरालाई छिटो बढ्न र अण्डा उत्पादन गर्न एन्टिबायोटिक खुवाइँदै आएको बताउँछ। कुखुराको मासु र अण्डा खाने मानिसको शरीरमा पनि यी औषधिले प्रभाव देखाउँदै आएको छ ।अहिलेसम्म कुनै पनि अनुसन्धान र अनुसन्धानले कुखुरालाई एन्टिबायोटिक खुवाउँदा तौल बढ्छ वा अण्डा बढी हुन्छ भन्ने कुरा प्रमाणित भएको छैन ।
कुखुरापालन निकै महँगो व्यवसाय भएकाले कुखुरा पाल्ने धेरै संवेदनशील भएकाले संख्या कम भएकाले गुपचुप रुपमा कुखुरालाई एन्टिबायोटिक खुवाउने गरेका छन् । कुखुरा बिरामी नहोस् भनेर यो औषधि खुवाउने गरेका छन्।किनभने यस्ता मानिसहरूलाई कुखुरा मा कुनै रोग लाग्ने डर हुन्छ। तर, सरकारले यस्ता औषधिमा प्रतिबन्ध लगाएको छ ।
कुखुराको मासुलाई प्रोटिनको खजाना भनिन्छ । जिम धाउनेहरूले प्रोटिनको लागि ब्रोइलर कुखुराको मासु धेरै खाने गरेको पाइन्छ । कुखुराको मासुमा प्रोटिन, क्याल्सियम, एमिनो एसिड, भिटामिन बी ३, भिटामिन बी ६, म्याग्नेसियम र अन्य महत्त्वपूर्ण पोषक तत्त्वहरू पाइन्छ ।तर अप्राकृतिक ढंगले उत्पादन गरिएको बोइलर कुखुराको मासुले हाम्रो स्वास्थ्यमा गम्भीर समस्या निम्त्याउँछ भन्ने विभिन्न अध्ययनले बताइरहेका छन् ।
बोइलर कुखुराहरूको रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता अत्यन्तै कम हुन्छ । त्यसैले उनीहरूलाई एन्टिबायोटिक दिइन्छ, ताकि रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता बढोस् । कुखुरालाई दिइएको त्यो औषधिको असर मासुमा पनि रहन सक्छ । त्यस्तो मासु खाँदा केही न केही असर मान्छेलाई गर्न सक्ने छ ।ब्रोइलर कुखुराको मासुलाई राम्ररी स्टोर गरिएन वा राम्ररी पकाएर खाइएन भने मासुमा भएको एन्टिबायोटिकले झन् धेरै असर हुन्छ।कुखुरालाई रोग लाग्दा एन्टिबायोटिक दिनुपर्ने भए पनि केही दिनमै यसको असर सकिने भएकाले मानव शरीरमा नकारात्क प्रभाव पर्ने सम्भावना कम हुने छ ।
एन्टिबायोटिक चलाएर तुरुन्तै त्यो बोइलर कुखुरा बजारमा बिक्री गरियो र त्यो कुखुरालाई मानिसले सेवन गर्दा भने मानिसमा पनि त्यो एन्टिबायोटिकले असर गर्न सक्ने छ ।नियमित रूपमा एन्टिबायोटिक औषधियुक्त कुखुराको मासु सेवन गर्नाले शरीरले बिस्तारै एन्टिबायोटिक्स विरुद्धको प्रतिरोधक क्षमता विकास गर्ने खाद्य अनुसन्धान अधिकृत रायमाझी बताउँछन् । ‘औषधि खुवाइएका कुखुराको मासु खानाले मानिसको शरीर त्यस एन्टिबायोटिक प्रतिरोधी बन्न जाने र त्यसपछि रोग लागेको बेला उक्त एन्टिबायोटिक औषधि खाँदा त्यसले काम नगर्ने समस्या पैदा हुन्छ ।
बन्दकोठामा विभिन्न औषधि, हार्मोन, अशुद्ध खाना खुवाएर हुर्काइएको बोइलर कुखुरामा विषादी कलेजोमा मात्र नभई मासुमा पनि बस्ने गर्छ । त्यस्तै प्रकारका बोइलर कुखुराको कलेजो सेवन गर्दा मिर्गौला, कलेजो जस्ता मुख्य अंगहरुमा असर गर्न सक्ने छ ।एन्टिबायोटिक प्रयोग भएको मासुको सेवनले आजभोलि मोटोपनको समस्या बढी देखिनुका साथै ग्रोथ हार्मोनले बालबालिकालाई हलक्क बढाइरहेको छ।
जसरी मान्छे बिरामी हुँदा निको हुन एन्टिबायोटिक खाइन्छ, त्यसरी नै कुखुरालाई पनि बिरामी हुँदा एन्टिबायोटिक दिइन्छ ।एन्टिबायोटिकको प्रकृति हेरेर ४८ देखि ७२ घण्टासम्म त्यसको प्रभाव मासुमा रहन्छ । त्यसैले एन्टिबायोटिक दिएको ४८ देखि ७२ घण्टा पछि मात्र कुखुरा बिक्रीको लागि बजारमा पठाउनुपर्छ । यो कुरामा व्यवसायीहरू सचेत हुनु पर्छ ।बोइलर कुखुराको मासु प्रोटिनको राम्रो स्रोत हो ।
साथै यसमा क्याल्सियम, एमिनो एसिड, भिटामिन बी ३, भिटामिन बी ६, म्याग्नेसियम र अन्य महत्त्वपूर्ण पोषक तत्त्व पाइन्छ । तर कुखुरामा धेरै मात्रामा प्रयोग हुने एन्टिबायोटिकले मानव स्वास्थ्यमा दीर्घकालीन रूपमा नकारात्मक असर पनि गर्न सक्ने छ ।
बोइलर कुखुरामा एन्टिबायोटिक लगाउँदा त्यसको स्वास्थ्य अवस्थाको पहिचान गरेर प्रयोग गर्ने तरिका, मात्रा र समयमा ध्यान दिनुपर्छ भन्ने कुराको जानकारी व्यावसायीलई दिन सकियो भने मात्र यो समस्याबाट बच्न सकिने छ।कुखुरालाई धेरै मात्रामा एन्टिबायोटिक दिंदा त्यसको असर मानव स्वतथ्यमा पनि पर्न सक्छ भन्ने कुरालाई ध्यान दिएर सरकारले यसबारेमा बोइलर कुखुरा पालन गर्ने व्यवसायीलाई सचेत गराउनुपर्ने छ ।
बोइलर कुखुराको मासुमा एन्टिबायोटिकको प्रयोग धेरै हुँदा त्यसको सेवनले मानव स्वास्थ्यमा असर गर्छ भन्ने कुराको अध्ययन विश्वभर भइरहेको छ ।नेपालमा बोइलर कुखुराको मासुमा एन्टिबायोटिकको प्रयोग मात्रा भन्दा धेरै भएको छ कि छैन भन्ने कुराको अनुसन्धान गर्ने र व्यवसायीलाई एन्टिबायोटिकको प्रयोग मात्रा भन्दा धेरै गर्न नहुने कुरामा सचेत गराउन सरकार तथा सम्बन्धित निकायले ध्यान दिनुपर्ने छ ।
एन्टिबायोटिकको प्रयोग कम गर्न सुझावहरू
एन्टिबायोटिक्स मात्र बिरामी कुखुरा र तिनीहरूको सम्पर्कमा आएकाहरूको उपचार गर्न प्रयोग गर्नुहोस्। रोग लाग्न नदिन पहिले नै खाना नखाने ।जैव सुरक्षालाई राम्ररी पालना गर्नुहोस्। रोग लाग्न नदिन र फैलिन नदिन फार्ममा पर्याप्त घामको प्रबन्ध मिलाउनुहोस्। हावाको लागि राम्रो भेन्टिलेशन पनि हुनुपर्छ। फार्ममा क्षमताभन्दा बढी कुखुरा पाल्नु हुँदैन ।पूरक आहारको साथमा विशेष एडीटिवपनि दिनुहोस्।
जस्तै(प्रि बायोटिक, प्रो बायोटिक, अर्गानिक एसिड, आवश्यक तेल र अघुलनशील फाइबर दिनुहोस्। साथै कुखुरालाई आवश्यक खाद्यान्न उपलब्ध गराइएको छ वा छैन र मौसम संरक्षणका उपायहरू अवलम्बन गरिएको छ वा छैन भनी सुनिश्चित गर्नुहोस्।हरेक दिन पोल्ट्री फार्ममा नियमित नजर राख्नुहोस्। कुखुराको स्वास्थ्य राम्रो छ भनी सुनिश्चित गर्नुहोस्। उनको व्यवहारमा कुनै परिवर्तन आएको त छैन । (कार्की सीनियर पोल्ट्री हेल्थ मैनेजमेंट वेटेरिनरियन कंसल्टेंट हुन )
