रिता राउत
विश्वका अधिकांश मुलुकले लघुवित्त सेवालाई गरिबी निवारणको माध्यमको रूपमा लिएका छन् । मूलधारका बैंक तथा वित्तीय संस्थाले समेट्न नसकेका ग्रामीण तथा दुर्गम क्षेत्रका नागरिकलाई वित्तीय सेवा प्रदान गर्दै स्वरोजगार बनाउन प्रेरित गर्ने भएकाले पनि यसको लोकप्रियता बढेको हो ।
नेपालमा पनि लघुवित्त वित्तीय संस्थाले वित्तीय सेवा विस्तार गर्न ठूलो भूमिका खेले । तर, केही समयदेखि शुरु भएको विश्व आर्थिक मन्दीले नेपालको लघुवित्त क्षेत्रलाई जोखिममा पार्यो । आर्थिक गतिविधिमा कमी आएपछि लघुवित्त संस्थाहरूले प्रवाह गरेका कर्जा असुल गर्न सकेनन् । फलस्वरुप लघुवित्तविरुद्ध चर्को सडक आन्दोलन नै भयो । लघुवित्तले उद्देश्य विपरीत काम गरेको भन्दै ऋणीहरूले ऋण नतिर्ने घोषणादेखि लघुवित्त नै खारेज हुनुपर्नेसम्मको माग राखे ।
तर, पछिल्लो समय त्यस्ता आन्दोलन सुस्ताए । गरिब तथा विपन्न वर्गको समूह बनाएर धितो तथा बिनाधितो लगानी गर्ने यस्ता वित्तीय संस्थाहरूमाथि कडाइ गरियो । संस्थाको लाभांश वितरणदेखि कर्जा प्रवाहमा राष्ट्र बैंकले कडाइ गरेको हो । केन्द्रीय बैंकले कडाइ गरेपछि अहिले लघुवित्त संस्थाको अवस्था कस्तो छ भन्ने विषयमा हामीले केही लघुवित्तका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ)हरूसँग सोधेका छौँ । लघुवित्तविरुद्ध भएका सडक आन्दोलन, केन्द्रीय बैंकको कडाइ र अहिलेको कर्जाको असुलीको विषयमा केन्द्रित भएर गरिएको कुराकानीको सारः
प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
नेशनल लघुवित्त वित्तीय संस्था लिमिटेड
लघुवित्तहरूबाट लिएको पैसा तिर्दिन भनेर सडक आन्दोलनसम्म भयो । एकताका लघुवित्तहरूमा ऋण असुलीको समस्या थियो । लघुवित्तको ठूलो जोखिम भनेको बिना धितो लिएको पैसा भएकोले त्यो तिर्नुपर्दैन मिनाहा हुन्छ भन्ने अराजक प्रवृत्तिले जोखिम बढेको थियो । तर, अहिले यस्ता ग्राहकहरूको मनस्थिति बदलिएको छ । विस्तारै आम जनसमुदाय र ग्राहकहरूमा ऋण लिएपछि तिर्नुपर्छ भनेर बुझ्दै गएका छन् । हिजो सडकमा ऋण मिनाहा गर्नुपर्छ भन्दै आन्दोलन गर्नेहरू आज ऋण तिर्न आएका छन् । ऋण असुलीको अवस्था विगतको भन्दा बढेको छ ।
रेशम न्यौपाने
प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
साधना लघुवित्त वित्तीय संस्था लिमिटेड
हिजोका दिनमा मानिसहरू लघुवित्त नाम नै सुन्न चाहँदैन थिए । लघुवित्तमा काम गर्ने कर्मचारीहरूको धरकपडमा परे । कर्मचारीहरू बाटोमा हिँडडुल नै गर्न सक्ने अवस्था थिएन । लघुवित्त विरुद्ध सडकमा आन्दोलन गर्नेहरूको जमात पनि उस्तै थियो । तर, अहिले विस्तारै त्यो अवस्थाबाट सकारात्मक बाटोमा आइपुगेका छौँ । लिएको कर्जा तिर्नेहरू बढिरहेका छन् । ऋण तिर्छौँ तर हामीलाई समय दिनुपर्छ भन्ने ग्राहक पनि हुनुहुन्छ । समस्यामै परेका ऋणीहरूलाई हामीले समय पनि थपिदिएका छौँ । व्यवसाय गर्न ऋण लिएकाहरू समस्यामा परेर व्यवसाय बन्द भएका रहेछन् भने उनीहरूलाई पुनरकर्जा दिएर त्यो व्यवसाय पुनः शुरु गर्ने वातावरण बनाइदिएका छौँ । पुनः शुरु भएको व्यवसायबाट उनीहरूले कर्जा तिरिरहेका छन् । तथापी कतिपयले व्यवसाय फेरि शुरु गरेर पनि आम्दानी गर्न सक्नु भएको छैन । यसले गर्दा ऋण असुली भएपनि नतिजा देखिएको छैन ।
नरेन्द्र सिंह विष्ट
प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
स्वावलम्बन लघुवित्त वित्तीय संस्था लिमिटेड
अहिले लघुवित्तहरू लक्षित अराजक गतिविधि भएको छैन । लघुवित्तहरूमा ऋण असुलीको अवस्था विस्तारै सुधार भएको छ । तथापी अझै पनि लघुवित्तको कर्जा तिर्नु पर्छ भनेर बाहाना बनाउनेहरू पनि भेटिएका छन् । कोही साँच्चै नै आर्थिक अवस्था नाजुक भएर तिर्न नसक्नेहरू पनि छन् । यसले गर्दा हामीले नियतवश र परिस्थितिवश कर्जा नतिर्नेहरूको विवरण संकलन गरेका छौँ । त्यो विवरण अनुसार हामीले परिस्थिति वस तिर्न नसक्नेहरूलाई उनीहरूको अवस्था हेरेर अगाडी बढिरहेका छौँ, उनीहरूको पुनरुत्थान गरेर भएपनि ऋण तिर्ने वातावरण बनाइरहेका छौँ । ऋणीहरूको अवस्था हेरेर त्यही अनुसार हामी अगाडी बढिरहेका छौँ । नियतवश नतिर्नेहरूलाई त्यही अनुसारको कदम चालेका छौँ । विस्तारै कर्जा असुलीमा सुधार हुँदै गएको छ, अझै सुधार हुन्छ भन्ने अपेक्षामा हामी छौँ ।
कृष्ण प्रसाद न्यौपाने
प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
महिला लघुवित्त वित्तीय संस्था लिमिटेड
पछिल्लो समय लघुवित्तहरूप्रति हेर्ने दृष्टिकोण फेरिएको छ । लघुवित्त खारेज गर्नु पर्छ भन्दै आन्दोलन गर्नहरु अहिले यसको आवश्यकता तथा महत्त्व बुझेर फेरि चाहिन्छ भन्न थालिसके । ऋण तिर्दिन भन्दै आन्दोलन गर्नेहरूले पनि ऋण तिर्न आइरहेका छन् । लघुवित्तहरूको ऋण धमाधम उठिरहेको छ । अहिले लघुवित्तहरू ग्राहक पहिचानमा केन्द्रित भएका छन् । उनीहरूको अवस्था बुझेर संस्थाले काम गरिरहेको छ । अप्ठ्यारोमा परेका ऋणीहरूलाई संस्थाले सहयोग पनि गरिरहेको छ । वास्तवमै समस्यामा परेका ऋणीहरुलाई तीन वर्षको म्याद थप गरिदिएका छौँ । विभिन्न कुराहरुमा सहजता प्रदान गरिरहेका छौँ ।
