एजेन्सी। विश्व व्यापारमा अमेरिकी डलरको गिर्दो उपस्थितिलाई भारतले झन् कम हुनेगरी एक महत्त्वपूर्ण सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको छ। तान्जानिया र भारतले अब अमेरिकी डलरलाई यी देशहरू बिचको व्यापारमा अपरिहार्य नबनाउने सहमति जनाएका छन्। हालै भएको द्विपक्षीय व्यापार सम्झौताले तान्जानिया र भारतलाई लेनदेनमा आफ्नै मुद्राहरू (तान्जानियाली शिलिंग र भारतीय रुपैयाँ) प्रयोग गर्न अनुमति दिन्छ। 

भारतीयले यस संयन्त्र मार्फत वस्तु तथा सेवाको निकासी गरेर आफ्नो निर्यात आम्दानी साझेदार राष्ट्रको सम्बन्धित बैंकको तोकिएको विशेष भेस्ट्रो खातामा रहेको मौज्दात रकमबाट रुपैयाँमा भुक्तानी गर्न सक्नेछन्। यो व्यवस्था अब केन्या, युगान्डालगायत १८ देशमा लागू भएको छ। जसमा बोत्सवाना, मौरिसस र सेशेल्स, फिजी, जर्मनी, गुयाना, इजरायल, मलेसिया, म्यानमार, न्यूजिल्याण्ड, ओमान, रुस, सेशेल्स, सिंगापुर, श्रीलंका र बेलायत रहेका छन् ।

तान्जानियाको सबैभन्दा ठूलो व्यापारिक साझेदारहरू मध्ये एक रहेको भारतसँगको व्यापारको मूल्य ४.५ अर्ब डलर रहेको छ। तान्जानियाका लागि भारतीय उच्चायुक्त बिनया प्रधानले भारतको तान्जानियामा निर्यात २.३ अर्ब डलर रहेको र पूर्वी अफ्रिकी राष्ट्रबाट आयात २.२ अर्ब डलर रहेको बताएको सञ्चार माध्यमहरूले उल्लेख गरेका छन् । 

बैङ्क तथा व्यवसायीहरूले नयाँ ढाँचाको पूर्ण सदुपयोग गर्दै स्वदेशी मुद्रामा निर्बाध भुक्तान गर्न सक्षम हुने अपेक्षा दुवै मुलुकले गरेका छन् । प्रधानले थपे, 'अपेक्षा गरिएको छ। वैदेशिक मुद्राको संरक्षणमा सहयोग गर्नुका साथै द्विपक्षीय व्यापारलाई पनि बढवा दिन सकिन्छ। यस वर्ष हाम्रो व्यापारको मात्रा ६ अर्ब डलर नाघेर जाने अपेक्षा गरेका छौँ,’ उनले भने। 

तान्जानियाले खनिज, विशेष गरी सुन र कृषि उत्पादन भारतमा निर्यात गर्छ भने दक्षिण एसियाली मुलुकले पेट्रोलियम पदार्थको निर्यात गर्छ। औषधि र इन्जिनियरिङ सामान समेत तन्जिनियालाई बेच्छ। स्थानीय मुद्राको प्रयोगको मतलब तान्जानियाले अब आफ्नो विदेशी मुद्रा भण्डारबाट डलर प्रयोग गर्नु पर्दैन। यसले विनिमय दरको भविष्यवाणीलाई बढवा दिनेछ। अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमा महत्त्वपूर्ण रहेको डलरको प्रयोगको विपरीत स्थानीय मुद्राको प्रयोगले भविष्यवाणी गर्न सक्छ किनभने यो प्रक्रियामा यी मुलुकहरू आफ्नै विनिमय दर निर्धारण गर्न सक्नेछन्।