एजेन्सी । बढ्दो मुद्रास्फीतिबाट चिन्ता बढिरहेका बेलामा भारतीय रिजर्भ बैंकले रेपो दर ०.५० प्रतिशतले बढाएको छ । यससँगै रेपो दर ४.९० प्रतिशतबाट बढेर ५.४० प्रतिशत पुगेको छ । होम लोनदेखि अटो र पर्सनल लोनसम्म सबै महँगो हुनेछ र तपाईले थप ईएमआई तिर्नुपर्नेछ।

यो वृद्धि पछि, ब्याज दर अगस्त २०१९ को स्तरमा पुगेको छ। ब्याजदरबारे निर्णय गर्न मौद्रिक नीति समितिको बैठक भदौ ३ गतेदेखि बस्दैछ । आरबीआई गभर्नर शक्तिकान्त दासले शुक्रबार पत्रकार सम्मेलन गरी ब्याजदर बढेको जानकारी दिएका हुन् ।

रिपो दरको रूपमा मुद्रास्फीतिसँग लड्न आरबीआईसँग शक्तिशाली उपकरण छ। जब मुद्रास्फीति धेरै उच्च हुन्छ, आरबीआईले रेपो दर बढाएर अर्थतन्त्रमा मुद्रा प्रवाह कम गर्ने प्रयास गर्दछ। यदि रिपो दर बढ्यो भने, आरबीआईबाट बैंकहरूलाई ऋण महँगो हुनेछ। बदलामा, बैंकहरूले आफ्ना ग्राहकहरूलाई ऋण महँगो बनाउनेछन्। यसले अर्थतन्त्रमा पैसाको प्रवाह कम गर्नेछ। मुद्रा प्रवाह कम भयो भने माग घट्छ र मुद्रास्फीति घट्छ।

रिभर्स रेपो रेट त्यो दर हो जसमा आरबीआईले पैसा राख्दा बैंकहरूलाई ब्याज दिन्छ। जब आरबीआईले बजारबाट तरलता घटाउनु पर्छ । यसले रिभर्स रिपो दर बढाउँछ। बैंकहरूले यसको फाइदा लिन आरबीआईसँग आफ्नो होल्डिङको ब्याज प्राप्त गर्छन्। अर्थव्यवस्थामा उच्च मुद्रास्फीतिको समयमा, आरबीआईले रिभर्स रिपो दर बढाउँछ। यसले ग्राहकहरूलाई कर्जा दिन बैंकहरूसँगको रकम घटाउँछ।

जुन नीतिको समयमा, आरबीआई गभर्नरले भनेका थिए कि मूल्यवृद्धि सहनशीलता स्तर भन्दा धेरै छ। तर, उनले हालै एक विज्ञप्ति जारी गर्दै आर्थिक वर्षको दोस्रो छमाहीमा मुद्रास्फीति घट्ने बताएका थिए । दासले भने, ‘अहिले आपूर्तिको अवस्था निकै राम्रो देखिन्छ । सबै सूचकहरूले २०२२–२३ को दोस्रो छमाहीमा अर्थतन्त्रको पुनरुत्थानको सङ्केत गरिरहेका छन्।

गत महिनाको सुरुमा सार्वजनिक गरिएको सरकारी तथ्याङ्क अनुसार भारतको खुद्रा मुद्रास्फीति जुनमा ७।०१ प्रतिशत रहेको थियो। अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यो ६.२६ प्रतिशत थियो । खाद्य मुद्रास्फीति जुनमा ७.७५ प्रतिशत रहेको थियो जुन मे महिनामा ७.९७ प्रतिशत थियो । 

अमेरिकी केन्द्रीय बैंक युएस फेडरल रिजर्भले हालै ब्याजदर ०.७५ प्रतिशतले बढाएको छ । अमेरिकी फेडले मुद्रास्फीति नियन्त्रण गर्न आफ्नो नीतिलाई कडा पार्दै लगातार दोस्रो पटक ब्याजदर बढाएको छ । अमेरिकामा व्याजदर बढेर २.५० प्रतिशत पुगेको छ । यसअघि सन् २०२२ को जुनमा पनि फेडरल रिजर्भले ०.७५ प्रतिशतले ब्याजदर बढाएको थियो ।