काठमाडौं । विश्व थाइरोइड दिवस हरेक वर्ष मे २५ मा विश्वभर मनाइन्छ । यो दिवस मनाउनुको उद्देश्य थाइराइडको बारेमा मानिसहरूलाई सचेत गराउनु हो । थाइरोइड ग्रन्थीले राम्रोसँग काम गर्न नसक्दा यो समस्या हुने गर्छ । थाइरोइड समस्या धेरै सामान्य हो । विशेष गरी ६० वर्षभन्दा माथि महिलाहरु थाइराइडको समस्या धेरै देखिने गर्छ ।  घाँटीको अगाडिको भागमा रहेको पुतलीको आकारको ग्रंथि हो । यसले हर्मोन बनाउँछ । जसको मद्दतले मेटाबोलिज्म नियन्त्रणमा रहन्छ ।

जब हार्मोनको स्तर धेरै कम वा धेरै हुन्छ । तब शरीरमा धेरै प्रकारका लक्षणहरू देखा पर्न थाल्छन् । तौलमा परिवर्तन थाइराइड विकारको सबैभन्दा सामान्य लक्षणहरू मध्ये एक हो । तौल बढ्नुले थाइरोइड हर्मोन कम हुने संकेत गर्छ ।  जसलाई हाइपोथायराइडिज्म भनिन्छ । अर्कोतर्फ थाइराइडले शरीरमा धेरै हर्मोन बनाउँछ भने तौल पनि धेरै कम हुन थाल्छ । यसलाई हाइपर थाइराइडिज्म भनिन्छ । हाइपोथाइराइडिज्म अधिकांश मानिसहरूमा पाइन्छ ।

घाँटी सुन्निने वा बढ्नु थाइराइड विकारको स्पष्ट संकेत हो । यसमा घाँटीमा गलगण्ड अर्थात गलगण्ड बन्छ । यो हाइपोथाइराइडिज्म वा हाइपर थाइराइडिज्म दुवैमा हुन सक्छ । कहिलेकाहीँ थाइरोइड क्यान्सर वा गाँठोको कारणले पनि घाँटी सुन्निन सक्छ ।

थाइराइड हर्मोनले शरीरको लगभग हरेक अंगलाई असर गर्छ । जसका कारण मुटुको धड्कन पनि परिवर्तन हुन थाल्छ । हाइपोथाइराइडिज्म भएका मानिसहरूको मुटुको गति सामान्य भन्दा ढिलो हुन्छ, जबकि हाइपर थाइराइडिज्म भएकाहरूको मुटुको गति छिटो हुन्छ । यसले रक्तचाप पनि बढाउँछ ।

थाइरोइड विकारले ऊर्जा स्तर र मूडमा पनि ठूलो प्रभाव पार्छ । हाइपोथायरायडिज्म भएका मानिसहरू थकित, सुस्त र दुःखी महसुस गर्छन् । हाइपोथाइराइडिज्म भएका मानिसहरूको मुटुको गति सामान्य भन्दा ढिलो हुन्छ । जबकि हाइपर थाइराइडिज्म भएकाहरूको मुटुको गति छिटो हुन्छ । यसले रक्तचाप पनि बढाउँछ ।

थाइरोइड विकारले ऊर्जा स्तर र मूडमा पनि ठूलो प्रभाव पार्छ । हाइपोथायरायडिज्म भएका मानिसहरू थकित, सुस्त र दुःखी महसुस गर्छन्। हाइपर थाइराइडिज्मले चिन्ता, निद्रामा समस्या, बेचैनी र चिडचिडापन निम्त्याउँछ ।

कपाल झर्नु थाइराइड हर्मोन असन्तुलनको अर्को लक्षण हो । यो समस्या हाइपोथाइराइडिज्म र हाइपर थाइराइडिज्म दुवैमा महसुस गर्न सकिन्छ । हाइपर थाइराइडिज्मले चिन्ता, निद्रामा समस्या, बेचैनी र चिडचिडापन निम्त्याउँछ ।

कपाल झर्नु थाइराइड हर्मोन असन्तुलनको अर्को लक्षण हो । यो समस्या हाइपोथाइराइडिज्म र हाइपर थाइराइडिज्म दुवैमा महसुस गर्न सकिन्छ । धेरैजसो अवस्थामा, थाइरोइड डिसअर्डरको उपचार पछि कपाल फेरि बढ्छ ।

थाइरोइड डिसअर्डरले शरीरको तापक्रम नियन्त्रण गर्ने क्षमतालाई कमजोर बनाउँछ । हाइपोथाइराइडिज्म भएका मानिसहरूलाई सामान्यभन्दा बढी चिसो महसुस हुन्छ । जबकि, हाइपर थाइराइडिज्म भएकाहरूलाई धेरै पसिना आउँछ ।

अन्य लक्षणहरू जस्तै छाला र भाँचिएको नङ, हात र खुट्टा सुन्न, कब्जियत, असामान्य समयावधि पनि हाइपोथाइराइडिज्ममा महसुस गर्न सकिन्छ । एकै समयमा, हाइपरथाइराइडिज्मका असामान्य लक्षणहरू मांसपेशी कमजोरी वा कम्पन, आँखाको समस्या, पखाला, अनियमित महिनावारी हुन् ।